Tsachurisch (Eigenbezeichnung: цIаIхна миз [tsʼaʕχna miz]) ist eine (nordostkaukasische) nachisch-dagestanische Sprache und gehört zur Untergruppe der lesgischen Sprachen.
Es wird von ca. 13.000 Menschen in Aserbaidschan und von ca. 7.000 in der autonomen Republik Dagestan (Russische Föderation) gesprochen.
Schrift
Tsachurisches Lateinalphabet 1934
In den dreißiger Jahren wurde in Aserbaidschan ein kurzlebiges Experiment mit einer eigenen lateinisch-basierten Schriftsprache mit einigen Sonderzeichen gestartet.
Neuerdings wird das Tsachurische wieder als Schriftsprache verwendet, wobei in Russland das kyrillische Alphabet zur Verschriftung verwendet wird. Seit 1995 erscheint in Dagestan die Zeitung Nur in tsachurischer Sprache.
Modernes Tsachurische Alphabet:
А а
АI аI
Б б
В в
Г г
ГI гI
Гъ гъ
Гь гь
Д д
Дж дж
Е е
Ё ё
Ж ж
З з
И и
Й й
К к
КI кI
Къ къ
Кь кь
Л л
М м
Н н
О о
ОI оI
П п
ПI пI
Р р
С с
Т т
ТI тI
У у
УI уI
Ф ф
Х х
Хъ хъ
Хь хь
Ц ц
ЦI цI
Ч ч
ЧI чI
Ш ш
Щ щ
Ъ ъ
Ы ы
ЫI ыI
Э э
Ь ь
Ю ю
Я я
Sprachliche Situation
Tsachurisch (Nr. 14) im Umfeld der Nordostkaukasischen Sprachfamilie
In Aserbaidschan benutzen die Tsachuren an Stelle ihrer eigentlichen Muttersprache auch das Aserbaidschanische. Die Tsachuren in Dagestan sind meist mehrsprachig und benutzen als Schriftsprache zumeist Russisch, seltener auch Awarisch oder Aserbaidschanisch.
Die tsachurische Sprache ist vom Aussterben bedroht, da sie unter starkem Assimilierungsdruck von Seiten des Aserbaidschanischen und des Russischen steht.[2][3]
Sprachliche Charakteristiken
Das tsachurische Lautsystem ist reich an Vokalen und Konsonanten. Tsachurisch ist eine Ergativsprache und verfügt über 4 Nominalklassen und 18 Kasus. Die Sprache zeigt das Phänomen der Suffixaufnahme. Am Verb werden Numerus, Tempus und Modus markiert.
Textprobe
Эфирылхъа цIаIхна миз хъигъивчIу
ЦIаIхни миллетни (йихъбишди) тарихей лайикьукана иш вухьа: апрельни санчил 2002-ъэсди сен Республика Дагъыстанни Радиое цIаIхни мизел радиостудие ачмишхьа. Мана миллет гьивааджсди мей, ед’на миз гьивааджесди мей, меденийят инкишаф гьаъасди мей, халкьын до ахты хъаъасди мей, гейб хебна ишобна. [...]
G. Ch. Ibragimov: Cachurskij jazyk. Nauka, Moskau 1990. (auf Russisch)
Aleksandr E. Kibrik (Hrsg.): Ėlementy cachurskogo jazyka v tipologičeskom osveščenii. Nasledie, Moskau 1999, ISBN 5-201-13328-2.
Wolfgang Schulze: Tsakhur. LINCOM Europa, München u. Newcastle 1997. (auf Englisch)
Siehe auch:
George Hewitt: Introduction to the Study of the Languages of the Caucasus. LINCOM Europa, München 2004, S. 28.
Einzelnachweise
Gemäß der dagestanischen Verfassung sind „Russisch und die Sprachen der Völker von Dagestan“ offizielle Sprachen. De facto gilt dies zumindest für geschriebene Sprachen, aber auch für Sprachen wie Tsachurisch, die erst in jüngerer Zeit verschriftlicht werden. Vgl. auch Permanent Committee on Geographical Names for British Official Use: Respublika Dagestan. Land of Mountains: Mountain of Languages, 2004 (PDF; 307kB), S. 5
Другой контент может иметь иную лицензию. Перед использованием материалов сайта WikiSort.org внимательно изучите правила лицензирования конкретных элементов наполнения сайта.
2019-2025 WikiSort.org - проект по пересортировке и дополнению контента Википедии