lingvo.wikisort.org - Lengua

Las lenguas chádicas orientales incluyen 34 lenguas y dialectos (estimación del SIL) hablados en Chad y Camerún. Forma parte de las lenguas chádicas.

Lenguas chádicas orientales
Distribución geográfica	África subsahariana Occidental
Países	Chad Camerún Camerún
Hablantes	0,5 millones
Filiación genética	Afroasiático   Afroasiático sept.     Chádico       Chádico oriental
Subdivisiones	Chádico oriental A Chádico oriental B
Véase también Idioma - Familias - Clasificación de lenguas
[editar datos en Wikidata]

Clasificación

Actualmente las lenguas chádicas orientales se agrupan en dos grandes grupos (subgrupo A y subgrupo B):

• Chádico oriental A
  • Sibine (A.1.1): mawer, mire, motun, ndam, somrai, tumak.
  • Miltu (A.1.2): boor, gadang, miltu, sarua.
  • Buso (A.1.3): buso.
  • Nancere (A.2.1): nancere, kimré, lele.
  • Gabri (A.2.2): gabri, kabalai, tobanga.
  • Kwang (A.3): kera, kwang.
• Chádico oriental B
  • Dangla (B.1.1): bidiyo, dangaléat (Dangla), jonkor bourmataguil, mabire, migaama, mogum, ubi, mabire.
  • Mubi (B.1.2): mubi, birgit, kajakse, masmaje, toram, zirenkel, jelkung[1]
  • ?? Kujargé[2]
  • Mokilo (B.2): mokilo.
  • Sokoro (B.3): Baréin, mawa,[3] saba, sokoro, tamki.

Comparación léxica

Los numerales en diferentes lenguas chádicas orientales del grupo A son:[4]

GLOSA	Sibine		Nancere-Gabri				Kwang-Kera		PROTO- CH. Or. A
	Somrai	Tumak	Gabri	Kimré	Lele	Nancere	Kera	Kwang
'1'	mə́n	mə̀n	pɔ̀n	pɔn	pínà	pə̀nà	mə́ná	mɪn	*mən *pən-
'2'	sə́r	hɛ̀	wɔ̄	wɔ	sò	sùwœ̀	ɓásí	raⁱ	?
'3'	súbù	sùb	sùbū	subu	súbà	sàb	sóópe	sɪpaⁱ	*sub-(?)
'4'	wōdə̄	wōrī	pɔ́rbú	pɔrbu	pórìŋ	pə̄rí	wááɗe	wuɗaⁱ	*faɗi
'5'	ʤì	ùsì	bài	bai	bài	bài	wííɗíw suŋku mə́ná	wiʔyɪm	*bai
'6'	kubì	ùgì	ʤī	ʤi	ménèŋ	mə̀nə̀	kə́nə́kí	sɪdəəŋ	?
'7'	wúrgə́ súbù (4+3)	ɗáksùb	ʤūrgú	ʤurgəm	mátòlíŋ	màtàl	sééɗa	bʊkʊr	?
'8'	də̀ná sə́r (10-2)	wāwār (2x4)	mārgə́	margə	ʤurugù	pə̄rpə̄ndə̄	ásəgə̀n	kaᵘda	?
'9'	də̀ná mə́n (10-1)	bìsāmə̄n (10-1)	tə́ngɛ̄sə́	diŋgɛsə	ʧélà	ʧélə̄	támbə̀là	bɪdaamna	*
'10'	mwàʧ	kwàr	mɔ̀ʧ	mʷɔʤ	goro	ɡùwàrə̀	mán-hòr suŋku ɓásí	rukoᵖ	*mwaʧ/ *gwar-
'20'	ɡíníɲ sə̀r	dàb hɛ̀	tɔ́də́ wɔ̄	tɔrɔ wɔ	goro sò	gùwàr sùwœ̀	hòr hòr ɓásí	roo draⁱ	*
'30'	ɡíní súbù	dàb sùb	tɔ́də́ sùbū	tɔrɔ subu	goro súbà	tɔ́də́ sàb	hòr hòr sóópe	roo sɪpaⁱ	*
'40'	ɡíní wōdə̄	dàb wōrī	tɔ́də́ pɔ́rbú	tɔrɔ pɔrbu	goro pórìŋ	tɔ́də́ pə̄rí	hòr hòr wááɗe	roo wuɗaⁱ	*

El siguiente cuadro compara algunos numerales para lenguas chásicas orientales del grupo B:

GLOSA	Dangla-Bidiyo					Mubi	Mokilo (Mukulu)	Sokoro-Barein			PROTO- CH. Or. B
	Bidiyo	Dangaléat	Migaama	Mogum	Ubi			Baréin	Mawa	Sokoro
'1'	keʔeŋ (masc) kaɗʸa (fem)	ɾákkí	káɗʸì	kɛ̀ (masc) kā (fem)	piina	fíní	sò(ò)~só(ó)	paniŋ	pəni	kétːì ker̃í	*keɗ- *pən-
'2'	siɗì	sɛ́ːrɔ́	sêːrà	sɛ̀	muɗu	sìr	sìré	sidi	ɾap	móɗù	*ser-
'3'	subaŋ	súbbà	súbbà	sup	suɓa	súɓà	áɗó	subu	sup	súbà	*sub-
'4'	paːɗaŋ	poːɗí	póːɗí	poːt	poɗa	fádà	pìɗé	pudu	paːt	paʔáɗà	*paːɗ-
'5'	bèːʔeŋ	bɛːɗʸì	béːɗʸá	bei	bɛːya	bíɗʸà	páː(t)	dawsu	biy	biʔà	*bɛːɗi
'6'	pénkeʔ	bidʸɡèɗʸ	bízɡíɗʸì	mik	bɛːpɛne	ìstàlà	zóː(t)	dasumaniŋ	bʸaːpat	bépini	*5+1
'7'	píːsit	pɛ̀ɛ́sírà	pàisárà	paise	bɛːmuɗu	béːsír	sárá(t)	dasisidi	bʸamat	bémoɗù	*5+2
'8'	porpoɗ (2x4)	póɗpóɗ (2x4)	póppóɗí (2x4)	porpide (2x4)	porpoɗa (2x4)	fàrbàt	ɡésːírè	dasusubu	patpat (2x4)	béʃíba	*5+3
'9'	penda	parkà (10-1)	pârnàkáɗʸì (10-1)	barkɛt (10-1)	koipane	férbínì (10-1)	ɡésːá(t)	dasumpudu (5+4)	kʷapinikara (10-1)	bépʌɗʌ̀ (5+4)	*10-1
'10'	ɔ̀rːɔ̀	ɔ̀rɔ̀kì	ʔôrːò	orːok	orok	kúrúk	kòːmá(t)	kur	kʷaːyan	ór̃kà	*orok

Referencias

Bibliografía

• Moreno Cabrera, Juan Carlos. Lenguas del Mundo Visor. Madrid. 1990. ISBN 84-7774-856-X

Enlaces externos

• Árbol filogenético de las lenguas chádicas orientales en Ethnologue

На других языках

---

- [es] Lenguas chádicas orientales

---

[fr] Langues tchadiques orientales

Les langues tchadiques orientales sont une des sous-branches de la famille des langues afro-asiatiques. Cette trentaine de langues sont parlées essentiellement le Nord du Cameroun et le Sud du Tchad.

---

[ru] Восточночадские языки

Восточноча́дские языки́ (англ. east chadic languages, east chadic branch) — одна из ветвей чадской семьи языков. Основная территория распространения — южные районы Чада. Состоит из более чем трёх десятков языков, группируемых в большинстве классификаций в два ареала — южную и северную подветви[1][2][3][4]. Является одним из трёх основных языковых объединений чадской семьи наряду с западночадской и центральночадской ветвями. Некоторые лингвисты выделяют в чадской семье также четвёртую ветвь — маса[1][4].

---

---