Les langues sara-bongo-baguirmiennes ou bongo-baguirmi sont un groupe de langues soudaniques centrales. Les langues sont parlées sur le sud-ouest du Soudan du Sud, le sud du Tchad, le nord de la République Centrafricaine et le nord de la République Démocratique du Congo[1].
Langues sara-bongo-baguirmiennes | |
Pays | Soudan du Sud, Tchad, République centrafricaine et République démocratique du Congo |
---|---|
Classification par famille | |
|
|
Codes de langue | |
Glottolog | sara1341
|
Carte | |
![]() Répartition des langues nilo-sahariennes, en jaune sur la carte | |
modifier ![]() |
Classification selon Boyeldieu (2006)[1]:
Le proto-sara-bongo-baguirmi peut être reconstitué. Les tableaux suivants présentent son lexique selon Boyeldieu[1] :
nom scientifique | proto-sara-bongo-baguirmi |
---|---|
Stylochiton sp. | *bada |
Ficus ingens | *ɓAlɛ; *ɓARlɛ |
Dichrostachys cinerea | *baɭi; *bEɭE |
Loudetia annua | *bamu; *bVmV |
Daniellia oliveri | *ɓAtɛ; *ɓita; *ɓuta; *ɓito; *ɓVtV |
Amaranthus cruentus | *budu |
Andropogon gayanus | *butu |
Nymphaea sp. | *ɓVlV |
Manihot glaziovii | *bVngV |
Cissus populnea | *Caɭa |
Lagenaria siceraria | *Ciɓa; *Cuɓa |
Cissus integrifolia | *Cuƒu; *COƒO; *Nuƒu; *NOƒO |
Terminalia sp. | *CV; *ɭV |
Sida rhombifolia | *ɗAɗɛ |
Acacia albida | *didi; *diɗi |
Combretum glutinosum | *diro; *dVrV |
Leptadenia hastata | *ɗisa; *ɗusa |
Aeschynomene nilotica | *dulɛ |
Strychnos sp. | *duɲu; *diɲi; *duyu; *diyi |
Sterculia setigera | *ɖaka |
Loudetia simplex | *ɖakɔ |
Hyparrhenia bagirmica | *gama |
Hibiscus sp. | *gbakɔ |
Grewia venusta | *Gimbo; *GVmbV |
Urena lobata | *gumbu |
Isoberlinia doka | *kabɔ; *kaba |
Cordia africana | *kAjɛ |
Hymenocardia acida | *kArɛ |
Calotropis procera | *kaRpɔ; *kARpɛ |
Ficus glumosa | *kɔlɔ; *kilɔ |
Afzelia africana | *kila; *Gila |
Gardenia sp. (?) | *Kiri; *Giri |
Ximenia americana | *kiti; *kVtV; *titi; *tVtV |
Ficus platyphylla | *KOɓO; *KVɓV |
Ceiba pentandra | *kuɭa |
Parinari curatellifolia | *kuma |
Jatropha sp. | *kuma |
Diospyros mespiliformis | *kuRmɛ; *kARmɛ; *kuRma |
Ficus sycomorus | *kutɛ; *kVtV |
Detarium microcarpum | *kuʈu; *nguʈu; *guʈu |
Lophira lanceolata | *kVyV |
Combretum collinum | *ɭEmbE; *ɭumbɛ |
Tephrosia bracteolata | *ɭVɲV |
Gardenia erubescens | *maca; *masa; *maKa |
Parkia africana | *matɔ; *mbaRtɔ |
Annona senegalensis | *mbArɛ; *mburɛ; *mbARwɛ; *mbuRwɛ |
Grewia sp. (?) | *mɔkɔ |
Nymphaea sp. | *mEɗE |
Amblygonocarpus andongensis | *miɭi; *miɭo; *mOɭO; *miri; *miro; *mOrO |
Vitex sp. | *mOyI; *mVyV; *mOɲI; *mVɲV |
Pseudocedrela kotschyi | *muru |
Mitragyna inermis | *nɖAɲɛ; *nɖVɲV |
Imperata cylindrica | *nɖoku; *nɖeki |
Ziziphus sp. | *ngAɖɛ; *ngAɗɛ |
Acacia sp. | *ngara; *ngaɭa |
Balanites aegyptiaca | *ngura |
Hexalobus monopetalus | *NVCV |
Acacia sieberiana | *paɭa |
Raphionacme sp. | *pOyO; *pVyV |
Celtis integrifolia | *Sala; *SVlV |
Rottboellia exaltata | *Saya |
Anogeissus leiocarpus | *Siɖɔ; *Siɖa |
Kigelia aethiopium | *Soku |
Cissus quadrangularis | *taɗa |
Cucurbitaceae sp. | *taya |
Pennisetum pedicellatum | *tEmbE |
Striga sp. | *tiɭo; *tuɭɛ; *kiɭo; *kuɭɛ |
Jardinea sp. | *tuwa |
Tapinanthus sp. | *tVmV |
Burkea africana | *wVɭV |
Anogeissus leiocarpus | - |
Ficus thonningii | - |
Piliostigma thonningii | - |
Pseudocedrela kotschyi | - |
Securinega virosa | - |
Crateva adansonii | - |
Asparagus sp. | - |
Dactyloctenium aegyptium | - |
Sclerocarya birrea | - |
Ficus polita | - |
Ficus sp. | - |
Balanites aegyptiaca | - |
Sesbania pachycarpa | - |
Cochlospermum tinctorium | - |
Xanthosoma mafaffa | - |
Luffa sp. | - |
nom scientifique | proto-sara-bongo-baguirmi |
---|---|
Ctenopoma spp. | *ɓakɔ; *ɓaku; *ɓVkV |
Distichodus sp. | *bata |
Alestes macrolepidotus | *boru; *beri; *ɓoru; *ɓeri |
Siluridae sp. (?) | *buli; *bOlI; *bolu |
Siluridae sp. | *bVngV |
Mormyridae spp. | *CAɓɛ; *CAbɛ |
Distichodus spp. | *Ceri |
Alestes spp. | *dalu |
Citharinus spp. | *dOrO |
Bagrus bajad bajad | *duɓa |
Synodontis spp., Auchenoglanis spp. et alii | *gaRga |
Heterobranchus bidorsalis, Clarias spp. | *gɔrɔ |
Bagridae sp. | *GElE |
Labeo spp., Barbus spp. | *guɗu; *gOɗO; *Suɗu; *SOɗO; *Sudu; *SOdO; *ɓudu; *ɓOdO |
Characidae sp., Citharinidae sp. (?) | *janga; *Canga |
Tetraodon fahaka strigosus | *k+ɖ + kiɭo |
Lates niloticus | *kaRɓɔ |
Malapterurus electricus | *Kiɓi; *tiɓi; *Kibi |
Protopterus annectens | *Kuri; *Kuru; *KuRyi; *KuRyu |
Mormyridae sp. | *mARlɛ |
Ophicephalus obscurus | *mOgO; *migo |
Clarias spp., Heterobranchus bidorsalis | *nduli; *ndolu; *ndVlV |
Heterotis niloticus | *ngɔɭɔ |
Tilapia spp. | *ngura |
Alestes nurse | *ŋmaŋma; *ŋmɔŋmɔ; *ŋmaɲa; *ŋmɔɲɔ |
Mormyridae spp. | *pAtɛ |
Tilapia spp., Hemichromis spp. | *pORpO; *paRpa; *SORpO; *SaRpa |
Citharinus citharus | *puru |
Polypterus spp. | *SAɭɛ; *ngAɭɛ |
Schilbe spp., Eutropius niloticus niloticus | *SErE; *SArɛ; *CErE; *CArɛ |
Siluridae spp. | *Sili; *SVlV; *sili; *sVlV |
Hepsetus odoe, Hydrocyon spp. | *Siya; *Suya |
Characidae sp., Citharinidae sp. (?) | *sOɭO; *siɭo; *sVɭV; *SOɭO; *Siɭo; *SVɭV; *ɓOɭO; *ɓiɭo; *ɓVɭV |
Polypterus spp. | *Suɭa; *Siɭa |
Gymnarchus niloticus | *tumu; *temi; *ɲumu; *ɲemi |
Heterobranchus spp. | - |
Lates niloticus | - |
Bagridae spp., Clariidae spp. | - |
Citharinus spp. | - |
Malapterurus electricus | - |