lingvo.wikisort.org - Lingua

Search / Calendar

La lingua adighè (кӏах Адыгабзэ, č̣ʹax Adəgabză), anche nota come circasso occidentale, è una lingua caucasica nordoccidentale parlata in Russia, nella repubblica di Adighezia, e in Turchia.

Adighè
Адыгабзэ (Adəgabză)
Parlato in Russia
 Turchia
 Siria
Regioni Adighezia
Locutori
Totalecirca 500.000
Altre informazioni
ScritturaAlfabeto cirillico
TipoSOV ergativa
Tassonomia
FilogenesiLingue caucasiche
 Lingue caucasiche settentrionali
  Lingue caucasiche nordoccidentali
   Adighè
Statuto ufficiale
Ufficiale in Adighezia ( Russia)
Codici di classificazione
ISO 639-2ady
ISO 639-3ady (EN)
Glottologadyg1241 (EN)
Estratto in lingua
Dichiarazione universale dei diritti umani, art. 1
ЦIыф пстэури шъхьэфитэу, ялъытэныгъэрэ яфэшъуашэхэмрэкIэ зэфэдэу къалъфы. Акъылрэ зэхэшIыкI гъуазэрэ яIэшъы, зыр зым зэкъош зэхашІэ азфагу дэлъэу зэфыщытынхэ фае.
Traslitterazione
C̣əf pstăwri ŝḥăfităw, jāłətănəġără jāfăŝwašăxăмrăč̣̍ă zăfădăw qałfə. Āqəlră zăxăṣ̂əč̣̍ ġwazără jāʾăŝə, zər zəм zăqoš zăxaṣ̂ă azfagw dăłăw zăfəš̍ətənxă faе.
Distribuzione della lingua Adighé in Russia (2002)
Distribuzione della lingua Adighé in Russia (2002)

Distribuzione geografica


La lingua è parlata da varie tribù degli Adighè.

Secondo Ethnologue l'adighè è diffuso soprattutto nella repubblica russa di Adighezia, dove si registrano 125.000 locutori, e in Turchia, dove risulta parlato da 278.000 persone. L'idioma è attestato anche in Giordania, Iraq, Israele, Repubblica di Macedonia e Siria per un totale di circa mezzo milione di locutori.


Dialetti


Secondo Ethnologue i dialetti dell'adighè sono shapsug (sapsug), xhakuchi, bezhedukh (bzedux, bzhedug, temirgoj, chemgui), abadzex (abadzakh, abadzeg), natuzaj (natukhai).

Altre fonti elencano natukay, shapsegh, hakuchi, bzehdukh, chemgwi, hatukhay, yegerukay.[1]


Alfabeto


Cirillico Latino IPA
А а a [aː]
Б б b [b]
В в v [v]
Г г ɣ [ɣ]
Гу гу [ɡʷ]
Гъ гъ ġ/ǧ [ʁ]
Гъу гъу ġ°/ǧ° [ʁʷ]
Д д d [d]
Дж дж ǯ' [d͡ʒ]
Дз дз ʒ [d͡z]
Дзу дзу ʒ° [d͡zʷ]
Е е e [aj] [ja]
(Ё ё) ë [jo]
Ж ж ž [ʒ]
Жъ жъ [ʐ]
Жъу жъу ẑ° [ʒʷ]
Жь жь ž' [ʑ]
З з z [z]
И и i [əj] [jə]
Й й j [j]
К к k [k]
Ку ку [kʷ]
Къ къ q [q]
Къу къу [qʷ]
Кӏ кӏ č̣ʹ [kʼ] [tʃʼ]
Кӏу кӏу ḳ° [kʷʼ]
Л л l ɮ [l] [ɮ]
Лъ лъ ł [ɬ]
Лӏ лӏ [ɬʼ]
М м m [m]
Н н n [n]
О о o [aw] [wa]
П п p [p]
Пӏ пӏ [pʼ]
Пӏу пӏу ṗ° [pʷʼ]
Р р r [r]
С с s [s]
Т т t [t]
Тӏ тӏ [tʼ]
Тӏу тӏу ṭ° [tʷʼ]
У у w [əw] [wə]
Ф ф f [f]
Х х x [x]
Хъ хъ χ [χ]
Хъу хъу χ° [χʷ]
Ц ц c [t͡s]
Цу цу [t͡sʷ]
Цӏ цӏ [t͡sʼ]
Ч ч č̍ [t͡ʃ]
Чӏ чӏ č̣ [t͡ʂʼ]
Чъ чъ č [t͡ʂ]
Ш ш š [ʃ]
Шъ шъ ŝ [ʂ]
Шъу шъу ŝ° [ʃʷ]
Шӏ шӏ ṣ̂ [ʃʼ]
Шӏу шӏу ṣ̂° [ʃʷʼ]
Щ щ š' [ɕ]
(Ъ ъ) ''
Ы ы ə [ə]
(Ь ь) '
Э э ă [a]
(Ю ю) ju [ju]
Я я ja [jaː]
ӏ ʾ [ʔ]
ӏу ʾ° [ʔʷ]

Note


  1. John Colarusso, 1. Ethnographic Introduction, in Grammar of the Kabardian Language, University of Calgary Press, 1992, p. 2, ISBN 0-919813-99-2.

Altri progetti



Collegamenti esterni


Controllo di autoritàGND (DE) 4084732-9 · NDL (EN, JA) 00576446
Portale Linguistica
Portale Russia
Portale Turchia

На других языках


[de] Adygeische Sprache

Adygeisch (Eigenbezeichnung адыгабзэ [.mw-parser-output .IPA a{text-decoration:none}adəgabză], „-bze“ bedeutet „Sprache“), deutsch auch Adygejisch, seltener Adygisch, auch West-Tscherkessisch, ist neben Russisch Amtssprache der autonomen Republik Adygeja in der Russischen Föderation. Sie wird von verschiedenen Tscherkessen-Stämmen in Adygeja als Schriftsprache verwendet: den Schapsugh, den Bsedugh, den Absech, den Temirgoj, den Hakutschi, den Kabardinern in Adygeja (nicht in Kabardino-Balkarien und Karatschai-Tscherkessien) u. a. Sie wurde aus dem Dialekt des Stammes der Temirgojer gebildet.

[en] Adyghe language

Adyghe (/ˈædɪɡeɪ/ or /ˌɑːdɪˈɡeɪ/;[2] Adyghe: Адыгабзэ, romanized: Adygabzə, [aːdɘɣaːbzɜ]), also known as West Circassian (Adyghe: кӀахыбзэ, romanized: khaxybzə), is a Northwest Caucasian language spoken by the western subgroups of Circassians.[3] It is spoken mainly in Russia, as well as in Turkey, Jordan, Syria and Israel, where they settled after the Circassian genocide. It is closely related to the Kabardian (East Circassian) language, though some reject the distinction between the two languages in favor of both being dialects of a unitary Circassian language.

[es] Idioma adigué

El idioma adigué (адыгабзэ adygabze, adəgăbză) pertenece a la familia de las lenguas caucásicas noroccidentales. Es hablado por los adigueses en Adigueya (Rusia), Turquía, Irak y Jordania.

[fr] Adyguéen (langue)

Le circassien (адыгэбзэ, adygebze, adəgăbză ; en russe адыгейский язык) est une langue caucasienne, de la famille des langues abkhazo-adygiennes et l'une des deux langues officielles de la République d'Adyguée, appartenant à la Fédération de Russie (l'autre langue officielle étant le russe). Le terme tcherkesse est utilisé par les Russes et les étrangers tandis que Adyghé est le nom générique que les tribus du nord du Caucase se donnent à elles-mêmes et à leur langue.
- [it] Lingua adighè

[ru] Адыгейский язык

Адыге́йский язы́к (нижнечеркесский, западночеркесский, западноадыгский, кяхский) — язык адыгейцев, входящий в абхазо-адыгскую семью. Некоторые лингвисты склонны считать кабардино-черкесский и адыгейский языки диалектами общего адыгского языка[4].



Текст в блоке "Читать" взят с сайта "Википедия" и доступен по лицензии Creative Commons Attribution-ShareAlike; в отдельных случаях могут действовать дополнительные условия.

Другой контент может иметь иную лицензию. Перед использованием материалов сайта WikiSort.org внимательно изучите правила лицензирования конкретных элементов наполнения сайта.

2019-2025
WikiSort.org - проект по пересортировке и дополнению контента Википедии