La famiglia pama-nyunga è stata identificata da Kenneth Hale, nella sua opera sulla classificazione delle lingue native australiane. Hale capì che delle lingue australiane aborigene, una famiglia correlata relativamente vicina a queste si è diffusa ed ha proliferato in buona parte del continente, mentre circa una decina di altre famiglie erano concentrate lungo la costa Nord. La famiglia Pam-Nyunga comprende la maggior parte della diffusione geografica della popolazione aborigena e il numero più alto di lingue.
Il nome "Pama-nyunga" deriva dai nomi di due gruppi ampiamente diffusi, le lingue pama del nordest e le lingue nyunga del sudovest. I termini pama e nyunga sono espressioni che significano "uomo" nelle lingue delle rispettive regioni.
Le altre famiglie linguistiche indigene sul continente australiano di solito vengono definite, per esclusione, lingue non pama-nyunga, sebbene questo non sia un termine tassonomicamente appropriato.
Sebbene il conteggio delle lingue non sia un'operazione ben definita vi sono nell'ordine centinaia di lingue pama-nyunga. La maggior parte delle lingue pama-nyunga vengono parlate da gruppi etnici ridotti, con migliaia di parlanti se non meno. Molte vengono considerate in pericolo di estinzione e molte si sono estinte negli ultimi tempi.
Classificazione e lingue
Mappa linguistica dove a colori diversi corrispondono diverse famiglie linguistiche. Da ovest a est:
Secondo Nicholas Evans dell'Università di Melbourne, la lingua più imparentata alle pama-nyunga è il garawa, una lingua isolata, seguita dalla famiglia delle lingue tankiche. Propone quindi una parentela più distante con le lingue gunwinyguan in una macrofamiglia che chiama lingue macro-pama-nyunga.
La famiglia pama-nyunga vera e propria include circa 175 lingue in 14 gruppi esistenti e rami estinti.
Yuulngu o Yolngu Matha: lingua djinang, lingua dhangu, lingua dhuwal, lingua djinba, lingua ritarungo o ritharngu, lingua dayi o dhay'yi, lingua yan-nhangu
Lingue pama
Lingue pama settentrionali: gudang, lingua atampaya, lingua uradhi, wudhadhi, tjungundji, lingua mpalitjanh o mpalityanh,[1]yupngayth, lingua leningitij o linngithigh, ngkoth, yinwum, lingua aritinngithigh, lingua awngthim, mbiywom, lingua wik-me'anha, lingua wik-ngathana, wik-ngatha, lingua wik-mungkan, lingua wik-iiyanh, lingua wik-epa, lingua wik-keyangan, wik-nantjara, lingua kuku-muminh o kugu-muminh, lingua kuku-ugbanh o kugu-ugbanh, lingua kuku-uwanh o kugu-uwanh, lingua kuku-mangk o kugu-mangk
Lingue pama occidentali: lingua thayore o thaayore, lingua yir yoront
Lingue pama nord-orientali: kantyu, lingua umpila
Lingue lamalamiche: lingua umbindhamu, lingua umbuygamu, lingua mbariman-gudhinma, lingua lamu-lamu o lama-lama, lingua gugu warra
Lingue pama della costa: lingua gugubera o koko pera, lingua kok-nar o gog nar[2]
Lingua pama centrali: lingua thaypan, aghu-tharnggala, gogo mini, dagalag, kawarrangg, oykangand
Lingue pama del fiume Norman: kurtjar, lingua kuthant, walangama, lingua areba, lingua kunggara o gunggara
Lingue pama di Flinders: lingua gugadj
Lingua pama meridionali: lingua wamin o agwamin, lingua mbabaram, lingua mbara
Lingue mayabiche: lingua mayaguduna o mayi-kutuna, lingua maykulan o mayi-kulan, lingua ngawun
Lingue yalanjiche: lingua guguyimidjir o guugu yimidhirr, gugu yalandyi
Lingue mariche: guwa, yanda, yirandhali, lingua kunggari o gunggari, birria, lingua gugu badhun, lingua warungu o gudjala, yilba, lingua biri, giya, yiningay, wadjalang, gayiri, lingua gangulu, lingua bidyara, yiman, lingua margany, lingua guwamu
Lingue waka-kabiche: darambal, lingua bayali, lingua gureng gureng, gabi, lingua wuliwuli, lingua wakawaka o waga, barunggam, muringam
Lingue durubaliche: lingua yagara o turrubal,[3]gowar
Lingue gumbaynggiriche: lingua kumbainggar o gumbaynggir, yaygir
Lingue yuin-kuri: lingua yugambal o yugambeh, lingua nganyaywana, lingua dyangadi, lingua worimi, lingua awabakal, gudungura, ngarigu, thawa, dyirringany, dhurga, lingua thurawal o dharawal, darkinyung, dharuk
Lingue wiradhuriche: lingua gamilaraay, ngiyambaa, lingua wiradhuri
Lingue baagandjiche: bandjigali, baagdandji
Lingue yotayotiche: yotayota, lingua yabula yabula
Lingue ngarinyerico-yithayithiche: lingua narrinyeri o ngarinyeri, lingu ngayawung, yuyu, keramin, yitha-yitha
Lingue karniche: lhanima, lingua pitta pitta, lingua arabana, midhaga, garuwali, yarluyandi, lingua ngamini, lingua yandruwandha, lingua dieri o diyari, lingua pirlatapa, wangkumara, badjiri, lingua bidyara o bidjara (Nota: Il badjiri e il Bbidjara probabilmente non appartengono al gruppo karnico; non ci sono abbastanza dati per classificarle con sicurezza ma sembra che non condividano le innovazioni che caratterizzano le altre lingue karniche. Potrebbero essere meglio classificate come mariche.)
Lingue yardli: lingua malyangapa o malyangaba,[4]yardliwarra
Lingue wagaya-warluwaric: lingua wagaya, lingua yindjilandji, lingua warluwara
Lingue kalkatungiche: lingua kalkutung o kalkatungu, lingua yalarnnga
Lingue arandiche: lingua kaytetye, lingua alyawarr o alyawarre, lingua arrernte, arrernte inferiore, lingua andegerebinha, lingua anmatyerre
Lingue pama-nyunga del Sud-Ovest: lingua walmajarri, lingua jaru o djaru, lingua gurinji o gurindji, mudburra, lingua ngarinman, lingua karadjeri o garadyari, lingua mangala o mangarla, lingua nyangumarta, lingua ngarla, lingua nyamal, lingua nijadali o nyiyabali, lingua tjurruru, lingua kariyarra, lingua martuthunira, lingua nhuwala, lingua yindjibarndi, lingua pinigura o binigura, warriyangga, jiwarli, lingua dhargari o tharrgari, lingua dhalandji o thalanyji, lingua bayungu, lingua yinggarda, maya, lingua malgana, lingua nhanda, lingua wajarri, lingua badimaya, wirdimay, lingua wirangu, lingua wanman o warnman, Lingua del Deserto Occidentale, lingua warlmanpa, lingua warlpiri, ngardi, lingua nyunga o nyungar, lingua ngadjunmaya, lingua adnyamathanha, lingua banggarla, lingua kaurna
McConvell, Patrick and Nicholas Evans. (eds.) 1997. Archaeology and Linguistics: Global Perspectives on Ancient Australia. Melbourne: Oxford University Press
Evans, Nicholas. (eds.) 2003. The Non-Pama-Nyungan Languages of Northern Australia. Comparative studies of the continent's most linguistically complex region. Canberra: Pacific Linguistics
Другой контент может иметь иную лицензию. Перед использованием материалов сайта WikiSort.org внимательно изучите правила лицензирования конкретных элементов наполнения сайта.
2019-2025 WikiSort.org - проект по пересортировке и дополнению контента Википедии