lingvo.wikisort.org - Lengua

Search / Calendar

El uigur, uighur o más exactamente uyghur (autónimo: ئۇيغۇر تىلى, Уйғур тили, Uyghur tili, Uyƣur tili o ئۇيغۇرچە, [ʊjˈʁʊr tili], también Уйғурчә, Uyghurche, Uyƣurqə, [ʊjʁʊrˈtʃɛ]) es una lengua de la familia túrquica y tiene más de 7 000 000 de hablantes en la Región Autónoma Uigur de Xinjiang (China), donde está reconocida como lengua cooficial con el chino. Otros 300 000 hablantes viven en Kazajistán, además de pequeñas comunidades en Mongolia y en los demás países de Asia Central. Los uigures son uno de los principales grupos étnicos reconocidos oficialmente por la República Popular China.

Uigur
ئۇيغۇرچە / уйғурчә / Uyƣurqə / Uyghurche
Hablado en China
Kazajistán Kazajistán
Kirguistán Kirguistán
Uzbekistán Uzbekistán
Rusia Rusia
 Mongolia
Afganistán Afganistán
Región Región Autónoma Uigur de Xinjiang
Hablantes 10 a 15 millones
Puesto 98.º (Ethnologue, 2013)
Familia

Túrquico
  Suroriental

   Uigur
Escritura Alfabeto árabe uigur
Estatus oficial
Oficial en Xinjiang, China (cooficial con el chino mandarín)
Códigos
ISO 639-1 ug
ISO 639-2 uig
ISO 639-3 uig

Localización geográfica del Uyghur en China

Aspectos históricos, sociales y culturales



Dialectos


Según la clasificación habitual en la República Popular China, el uyghur consta de tres dialectos principales: el uigur central, con 4 700 000 hablantes; el hotan, con 1 150 000; y el lop, con apenas 25 000 hablantes, según los datos de www.ethnologue.com (ver enlaces externos).


Descripción lingüística


El uigur es una lengua aglutinante, se añaden sufijos a una raíz común; su estructura es SOV (Sujeto-Objeto-Verbo)


Similitud con el uzbeko


El uigur es muy similar al uzbeko. De hecho, la inteligibilidad entre ambos es prácticamente total,[1] por lo que algunos lingüistas consideran al uyghur y al uzbeko dos dialectos de una única lengua uigur-uzbeka. La principal diferencia entre ambos radica en el alfabeto (los uigures utilizan el árabe y los uzbekos el cirílico o el latino) y en que los uzbekos utilizan muchas palabras de origen ruso. Ambos idiomas se derivan del idioma chagatai.


Fonología



Vocales

FrontalPosterior
No redondeadaRedondeadaNo redondeadaRedondeada
Alta i /ɪ/ü /y/u /u/
Mediana ë/é /e/ö /ø/o /o/
Baja e /ɛ/æ/a /ɑ/

Las vocales uigures son por defecto cortas, mientras que las largas resistirían la reducción vocálica y desonorización, introducirían acento no final y se analizarían como |Vj| o |Vr| antes de algunos sufijos.

La ortografía oficial uigur no marca la longitud vocal y no distingue entre /ɪ/ (es decir, بىلىم /bɪlɪm/ ‘conocimiento’) y el posterior /ɯ/ (p. ej., تىلىم /tɯlɯm/ ‘mi idioma’); estos dos sonidos están en distribución complementaria, pero los análisis fonológicos indican que tienen un papel en armonía vocálica y son fonemas separados.

/e/ solo ocurre en palabras de origen no turco y como resultado de elevar la voz.[2]


Armonía vocálica

El uigur, como otros idiomas túrquicos, muestra armonía vocálica. Las palabras usualmente tienen el mismo tipo de vocal en varias sílabas salvo las compuestas, los préstamos y algunas otras excepciones. Los sufijos aparecen con el valor más posterior de la raíz. Las vocales /e, ɪ/ son transparentes ya que no contrastan en posterioridad vocálica. El uigur también tiene armonía de redondeo.[3]


Escritura


Desde el siglo X, cuando los uigures se convirtieron al islam, el idioma se ha escrito en la variante del alfabeto árabe utilizada por el persa, con algunos signos diacríticos añadidos para representar las vocales propias uigures. En la década de 1970, el gobierno de la República Popular China promovió una reforma de la escritura con la adopción del alfabeto latino. Sin embargo, en 1987 se reinstauró el alfabeto árabe tradicional y se abandonó oficialmente la escritura latina, aunque esta se utiliza hoy en día con frecuencia en la comunicación a través de Internet o de SMS.


Véase también



Referencias


  1. «Language Materials Project: Turkish». UCLA International Institute, Center for World Languages. Archivado desde el original el 11 de octubre de 2007.
  2. Vaux, 2001
  3. Vaux, 2001, pp. 1–2

Enlaces externos


Esta lengua tiene su propia Wikipedia. Puedes visitarla y contribuir en Wikipedia en idioma uigur.

На других языках


[de] Uigurische Sprache

Die uigurische Sprache oder das Uigurische (uigurisch ئۇيغۇرچە .mw-parser-output .Latn{font-family:"Akzidenz Grotesk","Arial","Avant Garde Gothic","Calibri","Futura","Geneva","Gill Sans","Helvetica","Lucida Grande","Lucida Sans Unicode","Lucida Grande","Stone Sans","Tahoma","Trebuchet","Univers","Verdana"}Uyghurche, kyrillisch Уйғурчә, Уйғур тили, Yengi Uyƣurqə, chinesisch .mw-parser-output .Hant{font-size:110%}維吾爾語 / 维吾尔语, Pinyin Wéiwú'ěryǔ, auch ئۇيغۇر تىلى Uyƣur tili, Uyghur tili) ist eine Turksprache, die vor allem von den im Autonomen Gebiet Xinjiang der Volksrepublik China beheimateten Uiguren gesprochen wird.

[en] Uyghur language

The Uyghur or Uighur language (/ˈwiːɡər/;[2][3] ئۇيغۇر تىلى, Уйғур тили, Uyghur tili, Uyƣur tili, IPA: [ujɣur tili] or ئۇيغۇرچە, Уйғурчә, Uyghurche, Uyƣurqə, IPA: [ujɣurˈtʃɛ], CTA: Uyğurçä; formerly known as Eastern Turki), is a Turkic language, written in a Uyghur Perso-Arabic script, with 10 to 15 million speakers,[4][5] spoken primarily by the Uyghur people in the Xinjiang Uyghur Autonomous Region of Western China. Significant communities of Uyghur speakers are located in Kazakhstan, Kyrgyzstan and Uzbekistan and various other countries have Uyghur-speaking expatriate communities. Uyghur is an official language of the Xinjiang Uyghur Autonomous Region and is widely used in both social and official spheres, as well as in print, television and radio and is used as a common language by other ethnic minorities in Xinjiang.[6]
- [es] Idioma uigur

[fr] Ouïghour

L'ouïghour ou l'ouïgour (en ouïghour : ئۇيغۇرچە , Uyƣurqə ou ئۇيغۇر تىلى , Uyƣur tili ; en chinois simplifié : 维吾尔语 ; chinois traditionnel : 維吾爾語 ; pinyin : wéiwúěryǔ ; en russe : уйгурский), est une langue appartenant à la famille des langues turques[1]. Il est parlé en Asie centrale par les Ouïghours, principalement au Xinjiang (Chine), au Kazakhstan et au Kirghizistan, mais aussi en Asie mineure et Proche-Orient, en particulier en Turquie. En français, on peut trouver le nom écrit sous les formes suivantes : ouïgour, ouigour, ouighour, uigur. On prononce en français (API) /u.i.ɡuʁ/[2], /uj.ɡuʁ/[3] ou /wi.guʁ/.

[it] Lingua uigura

La lingua uigura o uiguro (ئۇيغۇرچە Uyƣurqə, o ئۇيغۇر تىلى Uyƣur tili; in cinese 維吾爾語T, 维吾尔语S, Wéiwú'ěryǔP), chiamata anche uyghur, uighur o uygur, è una lingua turcica parlata in Cina dagli uiguri nello Xinjiang (chiamato dai separatisti anche Turkestan Orientale o Uiguristan).

[ru] Уйгурский язык

Уйгу́рский язы́к (уйг. ئۇيغۇر تىلى ,ئۇيغۇرچە, Уйғурчә, Уйғур тили) — один из тюркских языков.



Текст в блоке "Читать" взят с сайта "Википедия" и доступен по лицензии Creative Commons Attribution-ShareAlike; в отдельных случаях могут действовать дополнительные условия.

Другой контент может иметь иную лицензию. Перед использованием материалов сайта WikiSort.org внимательно изучите правила лицензирования конкретных элементов наполнения сайта.

2019-2024
WikiSort.org - проект по пересортировке и дополнению контента Википедии