lingvo.wikisort.org - Lingua

Search / Calendar

La lingua mozarabica fu un continuum dialettale romanzo parlata nella penisola iberica da parte dei Cristiani nell'XI secolo e nel XII secolo, prima della Reconquista.

Mozarabico †
Parlato inIberia
Periodo2 milioni di parlanti intorno al 1000 d.C.
Locutori
Classificaestinta
Altre informazioni
ScritturaAlfabeto arabo e latino
Tassonomia
FilogenesiLingue indoeuropee
 Lingue italiche
  Lingue romanze
   Lingue italo-occidentali
    Lingue ibero-romanze
     Lingue pirenaico-mozarabiche
      Mozarabico
Codici di classificazione
ISO 639-3mxi (EN)
Glottologmoza1249 (EN)
Estratto in lingua
Il Padre Nostro
Padre nostro que yes en el ciel, santificato siad lo teu nomne. Venya a nos el teu regno. Fayadse la tua voluntat ansi en la terra como en el ciel. El pan nostro de cata dia danoslo uei ed perdonanos las nostras offensas como nos perdonamos los qui nos offendent. Non nos layxes cader in tentasion ed liberanos del mal. Amen.[1]

La parola mozarabico deriva dalla definizione in arabo classico مستعرب musta‘rab[2] (arabizzato), per i cristiani che vivevano in al-Andalus, il territorio spagnolo sotto il dominio islamico, ma che parlavano una lingua romanza, i Mozarabi. La versione scritta in caratteri arabi (aljamiado) è fortemente influenzata da parole arabe. Le formule mozarabiche si sono conservate fino ad oggi nella liturgia a Toledo (Rito mozarabico).


Fonetica e morfologia


Per alcuni aspetti, la lingua mozarabica è più arcaica delle altre lingue romanze. Basandosi sui documenti scritti identificati come mozarabico, un esempio di queste caratteristiche arcaiche sono la conservazione della f- ad inizio parola, dei nessi consonantici latini FL-, CL- e PL- e dei suoni intervocalici /p/, /t/ e /k/, come ad esempio nelle parole lopa (lupa), toto (tutto) o formica. In queste parole non assistiamo alla sostituzione delle consonanti intervocaliche sorde con le corrispettive sonore, ovvero in (/p/>/b/), (/t/>/d/) e (/k/>/g/).[3] Al contrario, la lettera c seguita dalle vocali e/i venne pronunciata come /ʧ/, come in italiano.

La morfologia di alcune parole è più vicina al latino rispetto alle lingue iberoromanze o alle lingue romanze in generale. Questa varietà romanza ha avuto un impatto significativo sulla formazione del portoghese, dello spagnolo e specialmente dello spagnolo andaluso; con ciò si spiega il motivo per cui queste lingue possiedono molte parole derivate dall'arabo andaluso (il mozarabico fu, comprensibilmente, abbastanza influenzato dall'arabo e viceversa). In Portogallo, i dialetti mozarabici locali sono conosciuti col nome di mozarabico lusitano (in portoghese: Lusitano-moçárabe).


Esempi


Confrontiamo ora il Padre nostro in mozarabico e le altre lingue iberiche.[4]

Mozarabico Aragonese Castigliano Galiziano Portoghese Asturiano Leonese Catalano
Padre nostro que yes en el ciel, santificato siad lo teu nomne. Pai nuestro, que yes en o cielo, santificato siga o tuyo nombre. Padre nuestro que estás en los cielos, santificado sea tu nombre. Pai noso que estás no ceos, santificado sexa o teu nome. Pai nosso que estás nos céos, santificádo seja o teu nome. Padre nuesu que tas en cielu, santificáu seya'l to nome. Padre nuesu que tas nu cielu, santificáu sía'l tou nome. Pare nostre, que esteu en el cel, sigui santificat el vostre nom.
Venya a nos el teu regno, fayadse la tua voluntat ansi en la terra como en el ciel. Vienga ta nusatros reino tuyo y se faiga la tuya voluntat en a tierra como en o cielo. Venga a nosotros tu reino. Hágase tu voluntad, así en la tierra como en el cielo. Veña a nós o teu reino, e fágase a túa vontade, aquí na terra como no Ceo. Venha o teu reino, seja feita a tua vontade, assim na terra, como no céu. Amiye'l to reinu, fáigase la to voluntá asina na tierra qu'en cielu. Venga a nós el tou reinu, fáigase la túa voluntá asina na tierra como nu cielu. Faci's la vostra voluntat, així en la terra com es fa en el cel.
El pan nostro de cata dia danoslo uei ed perdonanos las nostras offensas como nos perdonamos los qui nos offendent. O pan nuestro de cada diya da-lo-mos huei, perdona las nuestras ofensas como tamién nusatros perdonamos a os que mos ofenden. El pan nuestro de cada día, danoslo hoy y perdónanos nuestras ofensas, así como nosotros perdonamos a los que nos ofenden. O noso pan de cada día, dánolo hoe, e perdóano-las nosas ofensas, como tamén nós perdoamos a quen nos ofenden. O nosso pão de cada dia nos dá hoje, e perdoa-nós as nossos devedores, assim como nós perdoamos aos que nos ofenden. Nuesu pan de ca díes dánoslo güei y perdónamos les nueses ofenses asina como nós perdonamos a los que nos ofienden. El nuosu pan de ca día dánoslu güei ya perdona las nuosas ofensas asina como nós perdonamos a los que nos ofienden. El nostre pa de cada dia,

doneu-nos, Senyor, el dia d'avui, i perdoneu les nostres ofenses, així com nosaltres perdonem els que nos ofenden.

Non nos layxes cader en la tentasion ed liberanos del mal. Amen. No mos dixes cayer en a tentazión y libera-mos d'o mal. Amén. No nos dejes caer en la tentación y liberanos del mal. Amen Non mos deixes caír en tentación e libramos do mal Amén. Não nos induzas à tentação e livra-nos do mal. Amen. Nun mos dexes cayer na tentación, y llíbramos del mal. Amén. Nun nos deixes cayer na tentación y llíbranos del mal. Amén. No permeteu que nosaltres caiguem en la temptació, i deslliureu-nos de qualsevol mal.

Amén

Il codice linguistico collettivo secondo ISO 639-2 è roa.


Esempio di testo dell'undicesimo secolo


Mozarabico Aragonese Castigliano Valenciano/Catalano Portoghese Latino Italiano

Mio sîdî ïbrâhîm
yâ tú uemme dolce
fente mib
de nohte.
In non, si non queris,
irey-me ad tib,
gari-me a ob
legar-te

Mio sinyor Abrahán,
oh tu, hombre dulce!
Viene a mi
de nueit.
Si no, si no quiers,
Iré-me ta ti,
di-me a ón
trobar-te.

Mi señor Ibrahim,
¡oh tú, hombre dulce!
vente a mí
de noche.
Si no, si no quieres,
iréme a ti,
dime a dónde
encontrarte.

El meu senyor Ibrahim,
oh tu, home dolç!
vine't a mi
de nit.
Si no, si no vols,
aniré'm a tu,
digues-me a on
trobar-te.

Meu senhor Ibrahim,
ó tu, homem doce!
vem a mim
de noite.
Senão, se não quiseres,
ir-me-ei a ti,
diz-me onde
encontrar-te.

Domine mi Ibrahim
o tu homo dulcis.
Veni mihi
noctu.
Si non, si non vis,
ibo tibi,
dic mihi ubi
te invenias.

Mio signore Ibrahim
o dolce uomo.
Vieni da me
di notte.
Se no, se non vuoi,
Io verrò da te,
dimmi dove
incontrarti.


Note


  1. https://personmanblog.wordpress.com/2014/09/07/lenguas-iberorromances-iberorromance-pirenaico-mozarabe-variedades-clasificacion/
  2. Da cui deriva musta‘rabí in arabo andaluso
  3. In spagnolo, invece, abbiamo loba, todo e hormiga.
  4. Copia archiviata, su orbilat.com. URL consultato il 7 marzo 2019 (archiviato dall'url originale il 9 marzo 2013).

Bibliografia



Voci correlate



Collegamenti esterni


Controllo di autoritàGND (DE) 4170621-3
Portale Linguistica
Portale Portogallo
Portale Spagna

На других языках


[de] Mozarabische Sprache

Das Mozarabische ist eine Gruppe von iberoromanischen Dialekten, die vor und auch während der Rückeroberung (Reconquista) der Iberischen Halbinsel durch die Christen bis in das 11. und 12. Jahrhundert hinein dort gesprochen wurde. Das Wort mozarabisch leitet sich von der arabischen Bezeichnung mustaʿrib (=arabisiert) für die unter arabischer Herrschaft lebenden, aber romanisch sprechenden Christen, die Mozaraber, ab. Die in arabischer Schrift geschriebene romanische Sprache (Aljamiado-Schreibweise) ist stark mit arabischen Wörtern durchsetzt. Sie ist als gesprochene Sprache ausgestorben.

[en] Mozarabic language

Mozarabic, also called Andalusi Romance, refers to the medieval Romance varieties spoken in the Iberian Peninsula in territories controlled by the Islamic Emirate of Córdoba and its successors. They were the common tongue for the majority of the population in Muslim Iberia initially; however, over time, these varieties receded in front of Andalusi Arabic in Al-Andalus, and, as the Reconquista progressed, merged with Spanish, Catalan and Portuguese in the Christian kingdoms. There is at least one area of Southern Spain, the Emirate of Granada, where Mozarabic is thought to have disappeared altogether before the Christian conquest. The final disappearance of these varieties dates to around the thirteenth century.[1][page needed]

[es] Idioma mozárabe

El mozárabe, romandalusí o romance andalusí fue el conjunto de hablas romances que se hablaban en los territorios de la península ibérica bajo dominio musulmán a partir de la conquista árabe (año 711) y posiblemente hasta el siglo XIII.[1][2] [página requerida] [3] [página requerida] [4] [página requerida] [5] Las hablas mozárabes se desarrollaron en los territorios de los reinos musulmanes de Al-Ándalus, y se cree que eran habladas principalmente, aunque no únicamente, por los cristianos mozárabes que en ellos vivían.

[fr] Mozarabe (langue)

On nomme mozarabe (en espagnol mozárabe ou romance andalusí) l'ensemble des dialectes romans parlés dans les royaumes musulmans d'Al-Andalus, entre le VIIIe siècle et le XVe siècle.
- [it] Lingua mozarabica

[ru] Мосарабский язык

Мосара́бский язык (исп. Mozárabe [moθˈaɾaβe]; порт. Moçárabe [mu.sˈa.ɾɐ.β(~b)ɨ][1]/[муса́раби] от араб. مستعرب‎ [муста‛риб], «арабизированный», букв. «сделанный арабским») — современный термин для обозначения группы иберо-романских идиомов, некогда распространённых в завоёванной арабами части Пиренейского полуострова. Как и термин «византийцы», понятие «мосарабы» является поздним искусственным экзоэтнонимом, получившим распространение в языковедении с XIX века. Сами мосарабы называли свой язык «латинским».



Текст в блоке "Читать" взят с сайта "Википедия" и доступен по лицензии Creative Commons Attribution-ShareAlike; в отдельных случаях могут действовать дополнительные условия.

Другой контент может иметь иную лицензию. Перед использованием материалов сайта WikiSort.org внимательно изучите правила лицензирования конкретных элементов наполнения сайта.

2019-2024
WikiSort.org - проект по пересортировке и дополнению контента Википедии