lingvo.wikisort.org - Lengua

Search / Calendar

El idioma sarikoli (también Sariqoli, Selekur, Sarikul, Sariqul, Sariköli) es un miembro del subgrupo Pamir de los idiomas iranios orientales hablado por los Tajikos en China. Se refieren oficialmente a él en China como el "Lenguaje Tayiko", sin embargo es diferente al idioma tayiko hablado en Tayikistán.

Sarikoli
tujik ziv
Hablado en China China
Región Xinjiang
Hablantes 20,500 (1990)
Familia

Indoeuropea
  Indo-Irania
    Irania
      Irania Oriental
        Pamir

          Sarikoli
Escritura Ninguna, Árabe,
Códigos
ISO 639-2 ira
ISO 639-3 srh

Nomenclatura


El sarikoli es oficialmente referido como "Tajiko" (塔吉克语/Tǎjíkèyǔ) en China.[1] Sin embargo, no está estrechamente relacionado con el tayiko que se habla en Tayikistán.[2] Es también referida como Tashkorghani,[3] que después fue antigua capital del reino Sarikoli (en la actualidad en el Condado de Xinjiang), sin embargo, este uso no está muy extendido entre los estudiosos.

Los primeros relatos escritos en inglés, a partir de la década de 1870, por lo general utilizan el nombre de "Sarikoli".[4]


Distribución de usuarios


El número de hablantes es de alrededor de 20.000, la mayoría residen en el Condado Autónomo Tayiko de Taxkorgan en el sur de provincia de Xinjiang, China. El nombre chino de la lengua sarikoli, así como el uso de sarikol como topónimo, es Sèlēikùěr (色勒库尔). Los usuarios en China suelen utilizar el uigur y el chino para comunicarse con la gente de otros grupos étnicos en la zona. El resto se encuentran en el sector controlado por Pakistán de Cachemira, muy cerca de las fronteras internacionales entre Pakistán y China.

Es mutuamente inteligible con el idioma wakhi con el que está relacionado.[5]


Ortografía


El idioma no tiene forma oficial por escrito. Gawarjon, editado en China, utilizan IPA para transcribir los sonidos de sarikoli en su libro y el diccionario,[2][6] mientras Pakhalina, la edición en Rusia, utiliza un alfabeto similar a la de la lengua wakhi en la suya.[7][8] Porque la mayoría de los hablantes sarikoli asisten a las escuelas usando uigur como medio de instrucción, algunos pueden ser capaces de escribir su idioma con el alfabeto uigur.


Fonología



Vocales


Las vocales sarikoli tal como se utilizan en las obras de Rusia (los valores de la API en pulseras): a [a], e [e], ɛy [ɛi̯] (dialectal æy or ay [æi̯ / ai̯]), ɛw [ɛu̯] (dialectal æw or aw [æu̯ /au̯]), ə [ə], i [i], o [o / ɔ], u [u], ы [ɯ] (dialectal ů [ʊ]). En algunos dialectos también pueden aparecer variantes largas de las vocales : ā, ē, ī, ō, ū, ы̄, ǝ̄.


Las consonantes


El sarikoli tiene 29 consonantes:

Las consonantes sariqoli de acuerdo a la transcripción de iranologistas rusos (valores de la API en pulseras): p /p/, b /b/, t /t/, d /d/, k /k ~ c/, g /ɡ ~ ɟ/, q /q/, c /ts/, ʒ /dz/, č /tɕ/, ǰ /dʑ/, s /s/, z /z/, x̌ /x/, γ̌ /ɣ/, f /f/, v /v/, θ /θ/, δ /ð/, x /χ/, γ /ʁ/, š /ɕ/, ž /ʑ/, w /w/, y /j/, m /m/, n /n / ŋ/, l /l/, r /r/


Tensión


La mayoría de las palabras reciben acento en la última sílaba, sin embargo, una minoría recibe la tensión en su primera sílaba. Además, varias declinación de sustantivos e inflexiones verbales regularmente ponen la tensión en su primera sílaba, incluido el imperativo y interrogativo.[2]



Vocabulario


Aunque en gran medida el léxico sarikoli es muy próximo a las otras lenguas iranias orientales, pero un gran número de palabras son especiales para el sarikoli y el estrechamente relacionado shughni, que no se encuentran en otros idiomas iranios orientales como el wakhi, el pastún o el avéstico.

Comparación lexicológica de siete lenguas iranias, junto con una traducción al español[2]
Español Persa Tayiko Shughni Sarikoli Wakhi Pashto Avéstico
Hijopesær (پسر)pisar (писар)putspɯtsputrzojputra
Fuegoɒtiʃ (اتش)otaʃ (оташ)joːtsjutsrɯχniɡworâtar
Aguaɒb (اب)ob (об)xatsxatsjupkobəaiwyô, ap
Manodæst (دست)dast (даѕт)ðustðɯstðastlɑszasta
Piepɒ (پا)po (по)poːðpeðpɯðpxa, pʂapad
Dientedændɒn (دندان)dandon (дандон)ðinðʉnðanðunðɯnðɯkɣɑx, ɣɑʂ ?
Ojotʃæʃm (چشم)tʃaʃm (чашм)tsemtsemtʂəʐmstərɡacashman
Caballoæsb (اسب)asp (асп)voːrdʒvurdʒjaʃɑsaspa
Nubeæbr (ابر)abr (абр)abrivarmmururiədz ?
Trigogændom (گندم)gandum (гандум)ʒindamʒandamɣɯdimɣanəm ?
Carneɡuʃt (گوشت)ɡuʃt (гушт)ɡuːxtɡɯxtɡuʂtɣwəxa, ɣwəʂa ?
Muchosbesjɒr (بسيار)bisjor (бисёр)bisjoːrpɯrtəqiɖer, purapaoiri, paoirîsh, pouru
Altobolænd (بلند)baland (баланд)bilandbɯlandbɯlandlwəɻberezô, berezañt
Lejosdur (دور)dur (дур)ðarðarðirləredûra, dûrât
Buenoχub (خوب)χub (хуб)χubtʃardʒbafxə, ʂəvohu
Pequeñokutʃik (كوچك))χurd (хурд)dzuldzɯldzəqlailəɡ, ləʐ ?
Decirgoft (گفت)guft (гуфт)lʉvdlevdxənakwajəlaoj-, mrû-, sangh-
Hacerkærd (كرد)kard (кард)tʃiːdtʃeiɡtsərakkawəlkar-
Mirardid (ديد)did (дид)wiːntwandwinɡwinəmdî-

Referencias y notas de pie


  1. Una amplia variedad de transcripciones alternativas de la denominación "Sarikoli" también se utilizan en los debates lingüísticos, tales como 萨里库尔语/Sàlǐkùěryǔ, 萨雷阔勒语/Sàléikuòlèyǔ, 色勒库尔语/Sèlèkùěryǔ, or 撒里科里语/Sǎlǐkēlǐyǔ.
  2. Gawarjon (高尔锵/Gāo Ěrqiāng) (1985). Outline of the Tajik language (塔吉克语简志/Tǎjíkèyǔ Jiǎnzhì). Beijing: Nationalities Publishing House.
  3. Rudelson, Justin Jon (January 2005). Lonely Planet Central Asia Phrasebook: Languages Of The Silk Road. Lonely Planet Publications. ISBN 1741046041.
  4. Shaw, Robert (1876). «On the Ghalchah Languages (Wakhi and Sarikoli)». Journal of the Asiatic Society of Bengal (Asiatic Society of Bengal) XIV.
  5. Arlund, Pamela (2006). An Acoustic, Historical, and Developmental Analysis of Sarikol Tajik Diphthongs. Arlington, Texas: The University of Texas. p. 8.
  6. Gawarjon (高尔锵/Gāo Ěrqiāng) (1996). 塔吉克汉词典 (Tǎjíkè-Hàn Cìdiǎn) Tujik ziv – Hanzu ziv lughot. Sichuan: Sichuan Nationalities Publishing House. ISBN 754091744X.
  7. Pakhalina, Tatiana N. (1966). The Sarikoli Language (Сарыкольский язык/Sarykol'skij Jazyk). Moscow: Akademia Nauk SSSR.
  8. Pakhalina, Tatiana N. (1971). Sarikoli-Russian Dictionary (Сарыкольско-русский словарь/Sarykol'sko-russkij slovar'). Moscow: Akademia Nauk SSSR.
Bibliografía

Enlaces externos



На других языках


[en] Sarikoli language

The Sarikoli language (also Sariqoli, Selekur, Sarikul, Sariqul, Sariköli) is a member of the Pamir subgroup of the Southeastern Iranian languages spoken by Tajiks in China. It is officially referred to in China as the "Tajik language", although it is different from the related Iranian language spoken in Tajikistan, which is considered a dialect of Persian.
- [es] Idioma sarikoli

[fr] Sariqoli

Le sariqoli est une langue iranienne parlée dans le Sud-Ouest du Xinjiang, dans les régions montagneuses du Pamir, en Chine[3] dans la plus grande partie du Xian autonome tadjik de Taxkorgan.

[ru] Сарыкольский язык

Сарыкольский язык — язык сарыкольцев, один из памирских языков. Распространён в Китае, на территории Ташкурган-Таджикского автономного уезда Синьцзян-Уйгурского автономного района как разговорный язык сарыкольцев и в меньшей степени ваханцев, которые заимствуют из него лексику[3]. Число носителей — около 16 тыс. чел. В Китае сарыкольский язык официально называется «таджикским» (кит. упр. 塔吉克语, пиньинь Tǎjíkèyǔ). Сарыкольская подгруппа относится к шугнано-рушанской языковой группе[4][5].



Текст в блоке "Читать" взят с сайта "Википедия" и доступен по лицензии Creative Commons Attribution-ShareAlike; в отдельных случаях могут действовать дополнительные условия.

Другой контент может иметь иную лицензию. Перед использованием материалов сайта WikiSort.org внимательно изучите правила лицензирования конкретных элементов наполнения сайта.

2019-2025
WikiSort.org - проект по пересортировке и дополнению контента Википедии