lingvo.wikisort.org - Язык

Search / Calendar

Аляскинский юпикский язык, также аляскинский юпик[1], центрально-юпикский язык, центрально-аляскинский юпик[2], центральный аляскинский юпик — язык эскимосско-алетской семьи, распространённый среди народа чупик по западному побережью Аляски между долинами рек Кускоквим и Юкон и в районе Бристольского залива.

Аляскинский юпикский язык
Самоназвание Yugtun, Cugtun
Страны США
Регионы Аляска
Общее число говорящих 10 000
Классификация
Категория Языки Северной Америки

Эскимосско-алеутская семья

Эскимосская ветвь
Письменность латиница (эскимосская письменность)
Языковые коды
ISO 639-1
ISO 639-2
ISO 639-3 esu
WALS yun, ych и ypk
Atlas of the World’s Languages in Danger 690 и 691
Ethnologue esu
Linguasphere 60-ABA-c
ELCat 845
IETF esu
Glottolog cent2127

Число носителей — около 10 тысяч человек.

Центрально-юпикский язык взаимопонятен с языком алютик. Центрально-юпикский язык в течение длительного времени находился в тесном контакте с русским языком (XVIII—XX вв.), что оставило значительный след в лексике, ср. yassik «ящик», luskaq «ложка» и многие другие; всего в центрально-юпикском выделено более 200 русских заимствований.


Диалекты



Юпик



Чупик


Внутри центрально-юпикского выделяется два диалекта: диалект посёлка Хупер-Бей и Чевак и диалект острова Нунивак; последний имеет ряд отличий от собственно центрально-юпикского. Тем не менее, диалекты, в основном, взаимопонятны.


Числительные


Юконо-Кускоквимский
юпик[3][4][5]
Хупер-Бейо-Чевакский
чупик[6]
Нунивакский
чупик[7]
Числа
atauciq atauciq ataucir 1
malruk malruk malzrug 2
pingayun pingayun pingayun 3
cetaman citaman cetaman 4
talliman talliman talliman 5
arvinglegen / arvinelgen arvinelgen arwinleg 6
malrunlegen / malrunelgen malrunelgen malzrunleg 7
pingayunlegen / pingayunelgen pingayunelgen pingayunleg 8
qulngunritaraan qulngunritaraq qulngunrita’ar 9
qula / qulen qula qula 10
qula atauciq qula atauciq qula-ataucir 11
qula malruk qula malruk qula-malzrug 12
qula pingayun qula pingayun qula-pingayun 13
akimiarunrita’ar akimiarunritaraq akimiarunrita’ar 14
akimiaq akimiaq akimiar 15
akimiaq atauciq akimiaq atauciq akimiar ataucir 16
akimiaq malruk akimiaq malruk akimiar malzrug 17
akimiaq pingayun akimiaq pingayun akimiar pingayun 18
yuinaunrita’ar cuinaunritaraq cuinaunrita’ar 19
yuinaq cuinaq cuinar 20
yuinaq qula / yuinaq qulen cuinaq qula cuinar-qula 30
yuinaak malruk / malruk ipiaq (Yukon) malruk ipiaq malzrug-ipiar 40
yuinaak malruk qula malruk ipiaq qula . 50
yuinaat pingayun / pingayun ipiaq pingayun ipiaq pingayun ipiar 60
yuinaat pingayun qula pingayun ipiaq qula . 70
yuinaat cetaman citaman ipiaq cetaman-ipiar 80
yuinaat cetaman qula citaman ipiaq qula talliman ipiar qula 90
yuinaat talliman talliman ipiaq talliman ipiar 100
tiissitsaaq tiititsaaq / tiissitsaaq tiisiss’ar 1.000
qulen tiissitsaat . . 10.000
yuinaat talliman tiissitsaaq . . 100.000
miilicaaq . . 1.000.000
tiissitsaaq miilicaaq . . 1.000.000.000

Русские заимствования


Русская Америка
Русская Америка

Русская Америка (1733—1867 гг.)


Примечания



Ссылки



Литература



На других языках


[en] Central Alaskan Yup'ik language

Central Alaskan Yupik, or Yupʼik (also rendered Yupik,[4] Central Yupik,[5][6] or indigenously Yugtun) is one of the languages of the Yupik family, in turn a member of the Eskimo–Aleut language group, spoken in western and southwestern Alaska. Both in ethnic population and in number of speakers, the Central Alaskan Yupik people form the largest group among Alaska Natives. As of 2010 Yupʼik was, after Navajo, the second most spoken aboriginal language in the United States.[7] Yupʼik should not be confused with the related language Central Siberian Yupik spoken in Chukotka and St. Lawrence Island, nor Naukan Yupik likewise spoken in Chukotka.

[es] Idioma yupik de Alaska Central

El Yupik de Alaska Central, o Yupʼik (también llamado Yupik,[3] Yupik central,[4][5] o Yugtun) es una de las lenguas de la familia Yupik, a su vez un miembro del grupo de lenguas esquimo-aleutianas, hablado en el oeste y suroeste de Alaska. Tanto en población étnica como en número de hablantes, el pueblo Yupik de Alaska Central forma el grupo más grande entre los nativos de Alaska. En 2010, el yupʼik era, después del navajo , el segundo idioma aborigen más hablado en los Estados Unidos.[6] Yupʼik no debe confundirse con el idioma yupik de Siberia Central que se habla en la Península de Chukotka y la Isla San Lorenzo (Alaska), ni con el Yupik naucano se habla también en Chukotka.

[fr] Yupik de l'Alaska central

Le yupik de l'Alaska central est une des langues yupik, de la famille des langues eskimo-aléoutes. Elle est parlée en Alaska, sur le continent du Norton Sound à la péninsule d'Alaska et sur certaines îles telle l'île Nunivak, par quelque 14 000 locuteurs, sur une population locale de 23 000 habitants[1].
- [ru] Центрально-юпикский язык



Текст в блоке "Читать" взят с сайта "Википедия" и доступен по лицензии Creative Commons Attribution-ShareAlike; в отдельных случаях могут действовать дополнительные условия.

Другой контент может иметь иную лицензию. Перед использованием материалов сайта WikiSort.org внимательно изучите правила лицензирования конкретных элементов наполнения сайта.

2019-2025
WikiSort.org - проект по пересортировке и дополнению контента Википедии